Avrupa Birliği'nden Yeni Sığınma Prosedürleri ve Güvenli Menşe Ülkeleri Listesi
Avrupa Birliği Komisyonu, göç ve sığınma konularında yeni bir öneri sunarak güvenli menşe ülkeleri listesi yayımladı. Bu liste, sığınma başvurularını hızlandıracak ve kuralları sıkılaştıracak. AB, mevcut prosedürleri hızlandırmayı ve kuralları sıkılaştırmayı hedefliyor. Bu çerçevede, ilk kez güvenli menşe ülkeleri listesi oluşturuldu. Bu liste, sığınma başvurularında önemli değişiklikler getirecek.
Güvenli Menşe Ülkeleri Listesi
AB Komisyonu, güvenli menşe ülkeleri listesinde yedi ülke belirledi. Bu ülkeler arasında Bangladeş, Fas, Hindistan, Kolombiya, Kosova, Mısır ve Tunus yer alıyor. Bu ülkelerin vatandaşları, AB üyesi bir ülkeye sığınma başvurusunda bulunduklarında hızlandırılmış prosedür uygulanacak. Başvuru yapılan ülkenin makamları, başvurulara altı ay yerine üç ay içinde karar verecek.
AB Komisyonu'nun bu yeni önerisi, Türk vatandaşlarını da yakından ilgilendiriyor. Türkiye, AB'ye aday ülke statüsünde yer alıyor. Aday ülkeler, belirli standartlara erişmek zorunda. Bu durum, sığınma başvurularında önemli bir etken olarak öne çıkıyor. Türkiye'nin yanı sıra Arnavutluk, Bosna Hersek, Gürcistan, Moldova, Karadağ, Kuzey Makedonya, Sırbistan ve Ukrayna da bu kapsamda değerlendiriliyor.
Aday Ülkelerin Durumu
AB'ye aday ülkeler, demokrasi, hukukun üstünlüğü ve insan haklarına saygı konusunda belirlenen standartları karşılamak zorundadır. Bu standartların sağlanması, sığınma başvurularının değerlendirilmesinde önemli bir rol oynuyor. Aday ülkelerin listeden dışlanması için iç çatışma veya savaş durumu gibi özel koşullar gerekiyor. Şu anda bu duruma yalnızca Ukrayna girmektedir.
AB Konseyi'nin resmi yaptırım kararı aldığı aday ülkeler de güvenli menşe ülkesi olarak kabul edilmeyecek. Ayrıca, vatandaşlarının sığınma başvurularına olumlu yanıt verilme oranının %20'den yüksek olması gerekmektedir. Türkiye'den yapılan başvuruların kabul edilme oranı ise son yıllarda belirgin şekilde düşmüştür.
Türk Vatandaşlarının Sığınma Başvuruları
AB Sığınma Ajansı'nın verilerine göre, 2024'te Birlik ülkelerine yapılan sığınma başvurularının sayısı 1 milyon 14 bin 420 olarak kaydedilmiştir. Bu başvuruların 55 bin 705'i Türk vatandaşları tarafından yapılmıştır. Türk vatandaşlarının en fazla başvuru yaptığı ülkeler ise Almanya, Fransa ve Yunanistan'dır. Ancak, Türkiye'den yapılan başvurulara AB ülkelerinin kısa sürede olumlu yanıt verdiği söylenemez.
2024 sonunda karar bekleyen başvuru sayısı 68 bin olarak belirlenmiştir. Türk vatandaşlarının sığınma taleplerine olumlu yanıt verme oranı %17 olarak kaydedilmiştir. Bu oran, Suriye vatandaşları için %90, Afganistan vatandaşları için ise %63 düzeyindedir. Türk vatandaşlarının başvurularının kabul edilme oranı son yıllarda düşüş göstermektedir.
AB ile Türkiye İlişkileri
AB ile Türkiye arasındaki üyelik müzakereleri yıllardır duraklama aşamasında kalmıştır. Bu durum, insan hakları ve demokrasi konularında yoğun eleştirilerin sürmesine neden olmaktadır. Türkiye'nin bu tablo dikkate alındığında, güvenli menşe ülkeleri listesine dahil edilmesi sorgulanmaktadır. Brüksel'de, Türkiye'nin bu liste dışında kalması gerektiğini düşünenler bulunmaktadır.
AB Komisyonu, listeyi belirlerken yalnızca kendi analizlerini dikkate almamıştır. EUAA, UNHCR, Avrupa Dış Eylem Servisi ve diğer ilgili kuruluşların görüşlerine de başvurulmuştur. AB yetkilileri, Türkiye'nin bu liste dışında kalması için şu an bir durumun söz konusu olmadığını belirtmektedir. Ancak, listenin dinamik bir niteliği olduğu ve askıya alma mekanizmalarının bulunduğu da ifade edilmektedir.
Liste ve Üye Ülkelerin Hakları
AB ülkelerinin ulusal nitelikli güvenli menşe ülke listeleri mevcuttur. AB Komisyonu tarafından önerilen liste onaylandıktan sonra tüm Birlik ülkeleri açısından bağlayıcı olacaktır. Ancak, üye ülkeler kendi ulusal listelerine ekleme yapabilecek, fakat Komisyon'un listesini kısaltamayacaklardır. Öneri halindeki listenin yürürlüğe girmesi için Avrupa Parlamentosu ve üye devletlerin onayı gerekmektedir.
Sonuç olarak, AB Komisyonu'nun yeni önerisi, göç ve sığınma konularında önemli değişiklikler getirecektir. Güvenli menşe ülkeleri listesi, sığınma başvurularının hızlandırılmasını ve kuralların sıkılaştırılmasını hedeflemektedir. Bu durum, özellikle Türk vatandaşları için önemli sonuçlar doğurabilir.